Dieta bezglutenowa – moda czy konieczność? Poznaj fakty i mity na temat glutenu

Czy poczciwy, biały chleb może być groźny dla zdrowia? Tak twierdzą zwolennicy diety bezglutenowej, która wciąż budzi wiele kontrowersji. Może to tylko zbiorowa histeria, a może rewolucja w naszym myśleniu o zdrowym odżywianiu? Nie ulega wątpliwości, że ten trend od kilku lat nie traci na popularności. Życie bez glutenu wybrało wiele gwiazd, m.in. Miley Cyrus, Kim Kardashian czy Gwyneth Paltrow, a także były prezydent Stanów Zjednoczonych, Bill Clinton. Coraz więcej restauracji oferuje potrawy bez glutenu, a półkę z bezglutenowymi produktami można znaleźć już praktycznie w każdym większym sklepie. Światowa sprzedaż produktów gluten free każdego roku rośnie o ponad 10%. Czy zatem powinniśmy wykluczyć gluten z naszej diety? Przeczytaj czy dieta bezglutenowa to to czego naprawdę potrzebujesz…

Czym jest gluten i czy może być szkodliwy?

Tajemnicza substancja, o której zrobiło się głośno w ciągu ostatnich kilku lat, to po prostu mieszanka białek roślinnych – gluteiny i gliadyny. To właśnie ona odpowiada za charakterystyczną ciągliwość wyrabianego ciasta, a po wypieczeniu – za jego puszystość. Łatwo ja rozpoznać po kleistej konsystencji – stąd właśnie pochodzi nazwa „gluten”, która wzięła się od łacińskiego słowa oznaczającego klej.

W mediach można znaleźć wiele potwierdzeń pozytywnych skutków rezygnacji z glutenu, jednak przekonanie o jego szkodliwości dla osób, które nie cierpią na nietolerancję, nie znajduje naukowego potwierdzenia. Być może pozytywne skutki są związane z efektem placebo albo po prostu z faktem, że wykluczając produkty bogate w gluten, zaczynamy zwracać większą uwagę na to, co znajduje się na naszym talerzu? Gluten to także składnik wielu wysoko przetworzonych produktów, których wyeliminowanie z pewnością przyniesie pozytywne skutki dla zdrowia. Unikając glutenu, zaczniemy też zwracać większą uwagę na treść etykietek na produktach, które kupujemy. Z pewnością każdemu z nas zdarzyło się odłożyć produkt, gdy tylko dowiedział się, ile konserwantów i syntetycznych składników zawiera. Poza tym każda modyfikacja diety wymaga większej kreatywności i pobudza nas do odkrywania nowych smaków.

Dieta bez glutenu – dla kogo?

Czy gluten sam w sobie jest niezdrowy dla układu pokarmowego? Tak, ale tylko w przypadku nadwrażliwości związanej z celiakią. Ci z nas, którzy nie cierpią na to schorzenie, nie mają się czego obawiać – tak przynajmniej twierdzą naukowcy. Jeśli podejrzewasz u siebie nadwrażliwość na białko roślinne, najlepiej skonsultuj się z lekarzem, zanim zdecydujesz się na zmianę sposobu odżywiania. Dietetycy twierdzą, że wykonanie badań już po rezygnacji z glutenu może przynieść fałszywe rezultaty i nie ujawnić nadwrażliwości. To bardzo istotne, bo celiakia to poważna choroba, której nie należy lekceważyć.

Jakie są objawy nadwrażliwości na gluten? Sprawdź, czy możesz cierpieć na celiakię

Celiakia, inaczej choroba trzewna, jest jedną z najczęstszych chorób układu pokarmowego. Według różnych szacunków problem nadwrażliwości na gluten może dotyczyć od 1% do nawet 6% społeczeństwa i jest związany z wysyłaniem nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej przez nasz organizm. Oznacza to, że nasze ciało „myśli”, że ma do czynienia z intruzem i zaczyna go zwalczać. Skąd możemy wiedzieć, czy dotyczy nas problem nietolerancji glutenu? Przede wszystkim należy wybrać się do lekarza, ale nasz niepokój powinny wzbudzić następujące objawy:

  • chroniczne bóle brzucha
  • uporczywe wzdęcia
  • biegunki
  • obniżenie nastroju, depresja
  • utrata wagi
  • ciągłe zmęczenie
  • pojawienie się aft
  • powracające bóle głowy
  • problemy skórne (choroba Dühringa)
  • niedobór żelaza (anemia) i podwyższony poziom cholesterolu
  • problemy z miesiączką

Jeśli rozpoznajesz u siebie te objawy, natychmiast zgłoś się do lekarza!

Korzyści z rezygnacji z glutenu

Zwolennicy diety bezglutenowej zwracają uwagę na szereg pozytywnych korzyści, jakie może ona nieść dla zdrowia i samopoczucia osoby ją stosującej, także w przypadku, kiedy nie cierpi na celiakię. Wśród zalet rezygnacji z glutenu wymieniają mniejsze ryzyko otyłości, chorób serca czy chorób psychicznych, a także lepsze samopoczucie. Należy jednak pamiętać o zachowaniu zbilansowanej diety i stosowaniu zamienników, które dostarczą nam brakujących składników odżywczych. Całkowita rezygnacja z produktów zbożowych może w dłuższej perspektywie odbić się negatywnie na zdrowiu całego organizmu! Nie zapominajmy także, że każda większa zmiana w sposobie odżywiania, szczególnie wtedy, kiedy chcemy wykluczyć część produktów, powinna zostać skonsultowana z lekarzem.

W jakich produktach znajduje się gluten?

Źródła tego składnika to przede wszystkim popularne zboża – pszenica, żyto i jęczmień, może się on także znajdować w owsie. Osoby wykluczające gluten z diety powinny zwrócić baczną uwagę na informacje zawarte na opakowaniach, jest to bowiem jeden z popularniejszych środków używanych w przetwórstwie żywności. Warto zatem być czujnym i szukać na opakowaniu takich informacji, jak „może zawierać śladowe ilości glutenu” czy „w zakładzie stosowany jest gluten”. Oczywiście taka ostrożność jest wymagana w przypadku osób chorych, a nie tych, które chcą jedynie ograniczyć spożycie glutenu.

Chorujący na celiakię powinni zwracać szczególną uwagę na skład wybieranych produktów. Ze względu na dużą popularność diety bezglutenowej, producenci często proponują produkty oznaczane jako bezglutenowe, a które w rzeczywistości mają jedynie obniżoną zawartość tej substancji.

Oto produkty, z których trzeba zrezygnować na diecie bezglutenowej (o ile nie występują w wersji bezglutenowej):

  • pieczywo
  • kasze: jęczmienna, kuskus, manna, bulgur, orkiszowa
  • większość makaronów
  • piwo
  • kawa zbożowa
  • słodkie bułki, ciasta, ciastka, drożdżówki

A przy tych należy zachować ostrożność, ponieważ mogą zawierać gluten jako środek spulchniający:

  • przetworzone mięso (pasztety, parówki, mięso mielone, wędliny)
  • słodycze
  • niektóre produkty mleczne

Nie wszyscy wiedzą też, że chociaż soja nie zawiera glutenu, to zwykły sos sojowy jest nieodpowiedni dla osób na diecie bezglutenowej. Dlatego jeśli decydujesz się na taki styl życia, wybieraj sos Tamari – bezglutenowego brata sosu sojowego.

Czy zatem bezglutenowcy są skazani na głodowanie? Bynajmniej. Na szczęście istnieje wiele produktów gluten-free, które pozwalają na skomponowanie smacznego i urozmaiconego jadłospisu. Na rynku bez trudu można znaleźć takie frykasy, jak bezglutenowe ciasto czy nawet bezglutenowy chleb!

To możesz jeść bez obaw – produkty bez glutenu:

  • świeże warzywa, owoce i grzyby
  • świeże mięso i ryby
  • jajka
  • produkty zbożowe, takie jak amarantus, kasza jaglana, kasza gryczana, ryż, kukurydza, maniok, proso, tapioka, chia
  • rośliny strączkowe, takie jak fasola, groch, bób, soja czy ciecierzyca
  • orzechy
  • mąka orzechowa, ryżowa, kukurydziana, ziemniaczana lub gryczana
  • świeże mleko, jogurty, kefir, maślanka, masło

Pamiętaj, żeby zachować ostrożność i przeczytać informacje na opakowaniu w poszukiwaniu „wspomagaczy”.

Czy gluten ma wpływ na odchudzanie?

Nie ukrywajmy, że większość z nas, kiedy myśli o zmianie diety, ma najczęściej jeden cel – utratę wagi. Czy dieta bezglutenowa może okazać się sprzymierzeńcem w walce o idealną sylwetkę? Wielu twierdzi, że wykluczenie glutenu pozwala zgubić zbędne kilogramy. Przejście na dietę bezglutenową może się wiązać ze znaczącym ograniczeniem spożycia węglowodanów, a te, jak powszechnie wiadomo, są jednymi z głównych winowajców odpowiedzialnych za wystający brzuszek czy nielubiane boczki. Ograniczenie produktów zbożowych i słodyczy, w których jest gluten, na pewno wpłynie pozytywnie na poprawę sylwetki, jednak tylko wtedy, gdy nie zastąpimy ich innymi kalorycznymi przekąskami!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *